Donderdag 14 maart, heeft burgemeester Gerdo van Grootheest van de gemeente Culemborg, een werkbezoek gebracht aan de RTR.

De burgemeester heeft zich uitvoerig laten voorlichten over de manier, waarop er vanuit de RTR, onder de operationele regie van de politie, proactief cameratoezicht wordt uitgevoerd in zijn gemeente.

Van Zuidhorn tot Urk: overal in Nederland hangen toezichtcamera’s. Hoeveel zijn het er eigenlijk? En wat voor effect hebben ze? Sophie Blok, Lotte Kuipers en Mark Middel mailden en belden álle Nederlandse gemeenten om antwoord te krijgen op deze vragen.

Burgemeester speelt een hoofdrol.
In 2010 had slechts een kwart van de gemeenten camera’s. Uit onze inventarisatie blijkt dat er nu in 40 procent van de gemeenten (152 van de 380) in totaal bijna drieduizend toezichtcamera’s hangen. En het zijn niet alleen de steden, ook dorpsgemeenten als Zuidhorn, Urk en Gulpen-Wittem hebben camera’s geplaatst. Die camera’s dienen allemaal hetzelfde doel: het handhaven van de openbare orde en veiligheid.

De burgemeester speelt een hoofdrol als het gaat om cameratoezicht. De gemeenteraad bepaalt alleen of de burgemeester de bevoegdheid krijgt om camera’s te plaatsen. Vervolgens bepaalt de burgemeester of, waar en hoe lang er camera’s worden neergezet. Soms volgt een debat met de gemeenteraad na een begroting of evaluatie, maar formeel hoeft dat niet.

De camera’s moeten volgens de gemeentewet wel noodzakelijk zijn en het toezicht mag geen ongeoorloofde inbreuk op de privacy veroorzaken. Ook mogen camera’s pas worden geplaatst als eerdere – minder ingrijpende – maatregelen voor de handhaving van de openbare orde en veiligheid niet hebben gewerkt. Wanneer de camera niet meer nodig is, moet deze weer verdwijnen.

RTR-NL verzorgt voor diverse gemeenten in Nederland het cameratoezicht.

Het hele artikel van Vrij Nederland kunt u HIER verder lezen.

Bron: De Gelderlander Bernardo van Hal (tekst) en Eveline van Elk (fotografie)

Op de Markt in Druten zijn sinds begin deze maand drie beveiligingscamera’s in werking. Wijchen heeft er sinds vorig jaar drie rond het station. Wie kijkt er eigenlijk naar deze beelden? Wat zien ze en wat gebeurt ermee?

Niet dat er op een doordeweekse januaridag in besneeuwd Druten en Wijchen veel te doen is, maar er zijn "voorbeeldjes" op straat waarmee agent Dennis de nieuwe beveiligingscamera’s kan demonstreren. Hij zoemt in op een persoon, die in het bushokje aan de Spoorlaan in Wijchen - pal tegenover het station - zit te wachten. Niks groezelig beeld, omdat de kwaliteit minder wordt: mevrouw is in beeld alsof ze naast je zit, de plooien in d'r jas zijn te tellen.

Veiliger zonder te merken.
De Wijchense stationsomgeving en de Markt in Druten zijn sinds kort een stuk veiliger, zonder dat de meeste passanten het weten. Camera’s zien én registreren alles, maar dan ook echt alles. Het kenteken van een auto die voor de kruising van de Spoorlaan met de Ringlaan/Hoefsestraat in Wijchen staat te wachten: op zeker 200 meter strak in beeld. ",In eerste instantie bedoeld voor de openbare orde: zitten er hangjongeren? Wordt er vernield? Is er overlast?", legt Hylco Wijnants als directeur van Regionaal Toezicht Ruimte (RTR) op het hoofdbureau van politie in Nijmegen uit. "Maar ook in te zetten voor opsporing van criminaliteit en voor 112-meldingen." En voor de verzekeringsmaatschappij als er toevallig een aanrijding in beeld komt? "Dan kunnen die desgewenst worden opgevraagd."

RTR is een zelfstandige organisatie, betaalt door gemeenten en bedrijven, waarvan de camerabeelden worden uitgelezen. Bemenst door beveiligingsmedewerkers, maar met altijd een politie-agent ernaast als een soort supervisor. De RTR is in Gelderland-Zuid in 2011 opgestart met de gemeenten Culemborg en Zaltbommel, later sloten Nijmegen, Heumen, Tiel en dus Wijchen en zeer recent Druten zich aan. Daarnaast doen ook de Brabantse gemeenten Uden, Boxtel en Helmond mee, nadat de RTR in Eindhoven ermee stopte. ,,En nog drie bedrijventerreinen in Ede en Helmond komen op onze schermen”, somt Wijnants op.

In totaal leveren een kleine tweehonderd camera’s in de regio - de meesten in de Nijmeegse binnenstad - beelden aan de RTR-uitleeskamer. Wijnants benadrukt dat het maken van opnames door de camera’s slechts de helft van het succesverhaal is. "Als je iets signaleert, moet de meldkamer - die wordt ingeseind door de RTR-medewerkers - ook de agent of Boa (buitengewoon opsporingsambtenaar) op straat inschakelen. Anders heeft zo’n camera ook niet zoveel zin. Het werkt het beste door vervelende jochies direct op straat aan te spreken: Hey, jij bent toch die-en-die. We hebben je op camera en houden je in de gaten."

Succesformule.
Een succesverhaal, want volgens Wijnants daalt op plekken waar camera’s zijn geïnstalleerd de hinder en criminaliteit met tientallen procenten en wordt een enkele keer zelfs de 100 procent gehaald: totaal geen meldingen meer. "Al zullen duistere lieden dan wel enkele straatjes verderop gaan staan om hun drugs aan de man te brengen."

Bewaartijd 7 dagen.
De uitleeskamer van het RTR bestaat uit een ruimte met daarin zes opstellingen, elk voorzien van een stuk of vijf schermen. Die allemaal weer in kleinere vakjes te verdelen zijn, waardoor heel wat camerabeelden tegelijk kunnen worden opgeroepen. Live meekijken gebeurt dagelijks van zes uur ’s avonds tot zes uur in de vroege ochtend: de donkere uurtjes met de meeste overlast. Mocht er overdag iets belangwekkends gebeuren, dan kunnen de beelden van de betreffende tijdstippen binnen een paar seconden worden teruggehaald. "Beelden kunnen we een maand opslaan, maar dat kost met zoveel camera’s wel heel veel schijfruimte", zegt Wijnants. "Wij bewaren ze daarom zeven dagen: in die tijd is bij een incident wel actie ondernomen." Overigens wordt de uitleeskamer bij grote evenementen - zoals de Vierdaagse in Nijmegen, Appelpop in Tiel maar ook de Leste Mert in Druten - wel overdag bemand.

Druten heeft behalve de drie beweegbare camera’s op de Markt, ook nog een vaste camera bij een steegje iets verderop neergehangen. Cameratoezicht bij het busstation en sportpark Gelenberg is in voorbereiding. In Wijchen moeten er nog twee camera’s aan de noordzijde van het spoor bijkomen. Dat de beelden van superieure kwaliteit zijn, is een eis van het RTR. Wie mee wil doen, moet "goed spul" ophangen. In de praktijk zijn dat camera’s, die tussen de 2.000 en 4.000 euro per stuk kosten; investeringen voor rekening van de gemeenten. Wijnants: "Anders heb je er nog niks aan: dan denk je bewijsmateriaal te hebben, maar in de rechtbank kun je nog geen koe van een hond op de beelden onderscheiden." Daarom wordt bij een calamiteit ook altijd eerst ingezoomd op de ogen van een betrokkene - voor identificatie - om daarna uit te zoemen naar de omgeving. Van deelnemende gemeenten wordt tevens verwacht dat zij de omgeving van de camera’s beter in het licht zetten, om goede beelden te garanderen.

Het installeren van camera’s betekent ook dat - in theorie - bij woningen naar binnen kan worden gekeken. "Als we willen kunnen we zien wat op je bord ligt”, zegt agent Dennis. Dus worden alle omwonenden - op de Markt in Druten al tachtig - aangeschreven, met de vraag of ze willen dat hun woning of appartement afgeschermd wordt. Zo ja, dan wordt dat op de betreffende camera geïnstalleerd, zodat die in bepaalde posities automatisch een afschermbalkje laat zien. Er zijn overigens ook mensen die er juist om vragen dat niet te doen. "Een oud dametje wil graag dat wij het zien als criminelen door haar raam staan te loeren."

Gedragscode.
Cameratoezicht is gebonden aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming, de Wet Politiegegevens en de Beleidsregels Cameratoezicht van de Autoriteit Persoonsgegevens. Ook heeft de RTR haar medewerkers eigen ethische beperkingen opgelegd. Een soort van gedragscode, om privacy optimaal te waarborgen.